Wat te doen als je iemand misgendert?

Voordat ik je ga uitleggen wat je moet doen wanneer je iemand misgendert, is het belangrijk om te weten waarom het überhaupt een probleem is als je iemand misgendert. Om dat te begrijpen moeten we het hebben over de mentale gezondheid van de trans- en non-binaire mens.

Er is recent (2022) een nieuw onderzoek gepubliceerd van de Trevor’s project. Ze onderzoeken hierin de mentale gezondheid van LHBTIQ+ jongeren tussen de 13 en 24 jaar. Daaruit blijkt dat 59% van de transgender mannen en jongens, 48% van de transgender vrouwen en meisjes en 53% van de non-binaire jongeren het afgelopen jaar serieus had overwogen een zelfmoordpoging te doen. Laat dat even tot je doordringen, want het volgende is nog heftiger. Aangezien ruim de helft heeft overwogen een zelfmoordpoging te doen, heeft 1 op 5 trans- en non-binaire jongeren daadwerkelijk een zelfmoordpoging gedaan. Nu vraag je je wellicht af hoe het dan zit met andere jongeren, dat is als volgt: bij cisgender LHB jongeren, dus jongeren die zich identificeren als niet hetero, maar zich wel fijn voelen bij hun geslacht, doet 1 op 10 een zelfmoordpoging. Er zit dus wel degelijk een verschil in de mentale gezondheid van LHB jongeren en trans- en non-binaire jongeren. Daarnaast maakt het ook nog uit wat voor identiteit verlenende aspecten een jongere nog meer met zich meedraagt. BIPOC* queer jongeren doen namelijk twee keer zo vaak een zelfmoordpoging dan witte queer jongeren.

Maar er is een oplossing voor dit probleem, en jij kan daar al een klein onderdeel van zijn. In het onderzoek geven ze namelijk aan dat de sociale steun van familie en de leefomgeving een groot verschil maakt. Bij 1 van de 5 manieren die genoemd worden als sociale steun, wordt het correct gebruiken van naam en voornaamwoorden genoemd. Het goed gebruiken van voornaamwoorden redt dus levens.

Ondanks dat je hier waarschijnlijk een bijdrage in wil leveren en tolerant en accepterend wil zijn, lukt het je wellicht niet altijd om iemand goed aan te spreken. Wanneer een persoon incorrect wordt aangesproken, spreken we dus van ‘misgenderen’. Oftewel, iemand bij de verkeerde naam, voornaamwoorden (pronouns) of aanspreekvorm noemen. Of het nou gaat om een onschuldige vergissing of een kwaadwillige poging om een persoon ongeldig te verklaren; het is kwetsend en kan ook sociaal onveilig zijn. Het is daarom extra van belang om het op een goede manier te gebruiken. Maar wat doe je nou als dat misgaat?

Als je het zelf doorhebt en je wil jezelf verbeteren:

Houd je schuldgevoel bij je, want daar heeft niemand wat aan

Natuurlijk is het voor jou ook vervelend als het woord net verkeerd uit je mond floept, maar voor de persoon in kwestie is het nog veel moeilijker wanneer je er een serenade van schuld en hoe moeilijk het voor jou is aan toevoegt. Dit zorgt namelijk voor ongemak. Zeg bijvoorbeeld: “Shit, ik bedoelde natuurlijk *juiste aanspreekvorm/naam*, ik ga beter mijn best doen”. Heb je het meteen door? Vervolg dan je zin: “Ik zag *naam*! Ze liep, ik bedoel die liep richting de uitgang!”

Zeg geen sorry
Een veel voorkomende reactie op het woord ‘sorry’ is ‘het is oké’, ‘het maakt niet uit’ of ‘het kan gebeuren’. Hiermee vraag je eigenlijk of de ander jou gerust wil stellen over de fout die je hebt gemaakt, terwijl je eigenlijk wil aangeven: ik zal beter mijn best doen. Zeg dat dan dus, in plaats van sorry.

Als je het niet doorhebt en je wil jezelf verbeteren:

Vraag een ander (cisgender persoon) om je te verbeteren

Wat we vaak horen tijdens trainingen is dat mensen het spannend vinden om te praten met mensen die zich anders identificeren dan man of vrouw. Dit komt voornamelijk omdat ze het echt niet verkeerd willen doen. Daarom zeggen ze van tevoren vaak alvast sorry. “Ik ga mijn best doen, hoor, maar sorry alvast als ik het fout doe. Verbeter me vooral.” Dit is natuurlijk heel lief bedoeld, maar het is voor de persoon in kwestie moeilijk om continu voor zichzelf op te komen. Daarom geven we vaak de tip om een andere persoon te vragen om je te helpen. Zeg voordat je een gesprek start tegen je collega of vriend: “Ik vind het soms moeilijk om de juiste voornaamwoorden te gebruiken, wil je me meteen verbeteren als je het hoort?”

Als je het niet doorhebt en een ander verbetert jou:

Zeg dankjewel en ga verder met je gesprek

Zoals eigenlijk in de bovenstaande tips ook al duidelijk werd, is het vooral fijn om niet te lang stil te staan bij het misgenderen. Neem het verbeteren voor lief, dit is namelijk de enige manier waardoor je het leert. Mocht iemand jou verbeteren, zeg dan dankjewel en vervolg je zin. Hiermee geef je aan dat je het waardeert om het samen goed te doen. Voorbeeld: Jij: “Hey, ik zie dat *naam* er nog niet is, weet jij of hij er zo aankomt? De ander: “Zij bedoel je. Nee, dat weet ik niet. Misschien kun je haar even bellen?” Jij: “Ja, inderdaad. Thanks, dat ga ik doen!”

Wil jij iemand verbeteren?

Doe dit dan zo snel mogelijk.

Je kan het gewoon door iemands zin heen zeggen, zo kan diegene het namelijk meteen overnemen en toepassen. Op deze manier ontstaan er niet meer ongemakkelijke momenten dan nodig zijn. Voorbeeld: Persoon A: “Je kan dat gewoon aan haar vragen..”.  Persoon B: “aan hem vragen”. Persoon A: “Dank je, aan hem vragen als je meer informatie wil.”

Als laatste wil ik je meegeven dat het echt geen schande is als het fout gaat. Ik, Jip (non-binair), doe het af en toe ook fout als ik praat over andere trans en non-binaire mensen. Het gaat erom hoe toegewijd je bent om het goed te doen. Maak het voor jezelf een prioriteit om het goed te doen, oefen met je partner of met je beste vriend door een gesprek te hebben over een persoon die je kent of een fictief persoon. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt! Succes ;)

*De Trevor’s project is een Amerikaanse NGO die als missie heeft om zelfmoord onder LGBTIQ jongeren te stoppen. Naast dat zij counseling bieden in Amerika, doen zij ook als een van de weinige partijen grootschalig onderzoek naar de mentale gezondheid van trans en non-binaire jongeren. Het onderzoek uit 2022 bestaat uit een survey gevraagd onder ruim 30.000 LHBTQ jongeren waarvan 48% transgender en non-binair, 19% questioning genderidentiteit en 33% cisgender).

*BIPOC -BIPOC staat voor Black, Indigenous en People of Colour. Uitgesproken als "bye-pock", dit is een term die specifiek bedoeld is om de ervaringen van zwarte en inheemse groepen centraal te stellen en solidariteit tussen gekleurde gemeenschappen te tonen.