Wat is de oorzaak van seksuele intimidatie?

Een oorzaak van een complex probleem als dit, is niet in één keer te verklaren. Het heeft te maken met een samenspel van sociale, situationele en individuele factoren. Voor seksueel intimiderend gedrag zijn duidelijke oorzaken te onderbouwen die te maken hebben met de maatschappelijke context. Denk aan genderrollen, de media, opvoeding en groepsdruk. Deze oorzaken leg ik hieronder haarfijn aan je uit, zodat jij dat weer kan doen tijdens de volgende kringverjaardag.

‍

Genderrollen

Vele onderzoeken geven weer dat het te maken heeft met de historische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen die nog steeds invloed hebben op de huidige genderrollen binnen onze cultuur. Zo zijn er verschillende bronnen die beschrijven dat seksuele intimidatie een mechanisme is waarmee mannen hun macht en dominantie uiten over vrouwen. Deze uiting van dominantie kan gezien worden als een sociale vertoning van het traditionele patriarchale systeem. Het patriarchale systeem is een cultuur waar een sterk onderscheid wordt gemaakt tussen de rol van de man en de vrouw, ook wel genderrollen genoemd. In onze samenleving zijn nog steeds kenmerken te zien van dit patriarchale systeem. Binnen het patriarchale systeem is er sprake van een grote mate van genderstratificatie. Dit betekent dat er in ons sociale systeem nog steeds een ongelijkheid verhouding is tussen mannen en vrouwen, de man heeft een hogere status dan de vrouw. Deze patriarchale structuur van de maatschappij draagt bij aan het feit dat vrouwen voornamelijk seksueel geïntimideerd worden door mannen. De oorzaak van de genderrollen gaat zelfs dieper, er blijkt uit onderzoek ook dat seksuele intimidatie ingezet wordt als een vrouw zich niet gedraagt naar de genderrollen of seksuele stereotypes die heersen binnen een cultuur. Dit blijkt uit onderzoek van Jennifer L.Berdahl. 

‍

Berdahl heeft drie verschillende onderzoeken uitgevoerd; uit onderzoek 1 bleek (uitgevoerd onder mannelijke en vrouwelijke studenten) dat vrouwen met relatief masculiene persoonlijkheden (bijv. assertief, dominant en onafhankelijk) de meeste seksuele intimidatie ervoeren. Onderzoek 2 onderbouwde dit door aan te tonen dat dit effect niet kwam doordat deze vrouwen de potentieel intimiderende scenario’s meer negatief beoordeelde. Haar derde onderzoek (uitgevoerd onder mannelijke en vrouwelijke werknemers van 5 organisaties) toonde aan dat vrouwen in organisaties waar mannen dominant aanwezig waren meer werden lastiggevallen dan vrouwen in door vrouwen gedomineerde organisaties. Ook hier werd onderbouwd dat vrouwen met relatief masculiene persoonlijkheden in de mannen gedomineerde organisaties de meeste seksuele intimidatie ervoeren. Uit dit onderzoek blijkt dat wanneer de genderrollen niet worden nageleefd, de mannelijke identiteit zich bedreigd voelt. Dit zorgt voor een extra motivatie voor het vertonen van intimiderend gedrag richting de vrouw. Vooral mannen die de traditionele genderrollen toejuichen en zich sterk identificeren aan de mannelijke identiteit zullen seksueel intimiderend gedrag vertonen.

‍

Bij straatintimidatie-incidenten wordt de vrouw geobjectiveerd en gekleineerd. De maatschappelijke context, welke sociale status koppelt aan geslacht, maakt dit dus mogelijk. Het motiveert individuen om hun status op grond van hun geslacht te beschermen. De normalisering van seksuele intimidatie binnen de samenleving zorgt ervoor dat mannen het gedrag als normaal gaan beschouwen terwijl vrouwen juist zichzelf meer de schuld zullen geven wanneer zij slachtoffer worden van seksuele intimidatie. Wanneer het slachtoffer beschuldigd wordt voor het incident, wordt dit victim blaming genoemd.

‍

Media

Hoe dit patriarchale systeem stand houdt heeft te maken met verschillende factoren. Zo zijn veel mensen zich er nog niet bewust van en wordt het beeld van de genderrollen ook genormaliseerd in de media. In muziekteksten, pornografie en reclames worden vrouwen nog vaak geschetst als lustobject. Ook jongens en jonge mannen geven in het onderzoek van Bakx zelf aan dat media een oorzaak kan zijn van seksueel intimiderend gedrag. Verschillende onderzoekers kaarten aan dat mannen seksuele intimidatie en agressie normaler gaan vinden wanneer de media vrouwen presenteert met een seksueel stereotype perspectief. Echter, blijkt ook dat negatieve bekrachtiging van seksueel intimiderend gedrag in de media ervoor zorgt dat mannen een negatieve houding krijgen ten opzichte van seksuele intimidatie en dit uiteindelijk ook de man zal ontmoedigen om het gedrag zelf te gaan vertonen. Media heeft dus duidelijk invloed op macroniveau, het kan het probleem versterken of wanneer het op een juiste manier wordt ingezet ook weer verminderen.

‍

Opvoeding

De invloed van opvoeding, leeftijdsgenoten en de situationele factoren kunnen ook leiden tot antisociaal gedrag. Zo is het belangrijk dat een kind affectie, waardering en betrokkenheid ervaart vanuit ouders. Dit zorgt ervoor dat kinderen eerder communicatief vaardig zijn, minder conflicten en meer positieve interacties hebben met leeftijdsgenoten. Daarnaast is de seksuele opvoeding die een kind meekrijgt van de ouders ook van belang. Seksuele opvoeding gaat niet alleen over de voorlichting van seksuele handelingen, maar ook over het leren de wensen en grenzen van anderen te respecteren. Wanneer jongeren een beperkte seksuele opvoeding hebben blijkt de seksuele moraal voor een groot deel bepaald te worden door wat ze leren op straat, van de media en van vrienden.

‍

Groepsdruk

De invloed van leeftijdsgenoten neemt sterk toe rond de leeftijd van 12, vooral als het gaat om onderwerpen gerelateerd aan seksualiteit. Wanneer gedrag door de samenleving niet wordt geaccepteerd, maar door de jongerengroep wel, zullen jongeren toch sneller dit gedrag vertonen. Groepsdruk is een van de aspecten binnen een dynamisch groepsproces waardoor seksueel intimiderend gedrag kan worden vertoond. Groepsdruk hoeft niet alleen plaats te vinden met drukuitoefening, het kan ook zijn dat iemand zelf een inschatting maakt wat de normen en waarden van de groep zijn en hiernaar gaat handelen. Sarah Bracke, professor gender en seksualiteit aan de universiteit van Amsterdam, bevestigt dat het uitdragen van mannelijkheid, wat volgens haar gebeurt bij straatintimidatie, meer voorkomt in groepsverband dan individueel. Dat heeft te maken met statusverhoging binnen zo’n mannelijke groep, ze hebben het idee dat ze dus hun mannelijkheid moeten bewijzen. Volgens de professor komt dit allemaal weer voort uit de gendernorm, ze noemt onder andere ‘Male entitlement’ en ‘heteronormativiteit’.

‍

Maak jij straatintimidatie mee of zie je het gebeuren? Je kan hier een melding van maken op ons straatintimidatie meldpunt www.intimideermijniet.nl. Dankzij dit meldpunt maken we inzichtelijk wat, waar, door wie, wanneer en hoe straatintimidatie ontstaat.

‍

Stay safe, 

X BO

‍