Start een gesprek met BO Diversity
Vul het verhaal in — zo krijgen wij een goed beeld van hoe wij jou kunnen helpen!
Seksuele vrijheid is een recht voor iedereen, maar voor mensen met een lichamelijke beperking blijft het vaak een taboe. Hun wensen en behoeften op het gebied van seksualiteit en intimiteit zijn net zo belangrijk als die van een ander. Luka (zij/haar), sociaal werker bij OnsWelzijn, deelt haar ervaringen en inzichten en laat zien waarom het belangrijk is om dit onderwerp bespreekbaar te maken.
Een seksuele ontdekkingsreis
Luka identificeert zich als queer en heeft SMA type 2, een spierziekte waardoor ze zorgafhankelijk is. Door deze uitdagingen kan Luka zich vanuit persoonlijke ervaringen uitspreken om taboes te doorbreken, zowel in haar werk als in haar persoonlijke leven. “Ik vind het belangrijk dat we het over onderwerpen zoals seksualiteit hebben, juist ook binnen de communities waar ik zelf onderdeel van ben. Mensen met een lichamelijke beperking worden vaak vergeten in dit soort gesprekken.”
Voor Luka betekent seksuele vrijheid dat iedereen de ruimte moet hebben om seksualiteit te ontdekken. Toch is dit voor haar complex: “Door mijn beperking voel ik me hierin vaak niet volledig vrij. Dingen die voor veel mensen vanzelfsprekend zijn, zoals experimenteren, zijn voor mij lastig. Ik ben bijna volledig afhankelijk van anderen, en dat maakt het ingewikkeld.” Toch benadrukt Luka dat het ervaren van seksuele vrijheid niet onmogelijk is. Ze deelt hoe ze, door schaamte en ongemak heen, stappen heeft gezet om haar eigen seksualiteit meer ruimte te geven. Een belangrijk moment was toen ze haar zorgverleners vroeg om haar hulpmiddelen, zoals een vibrator, klaar te leggen. “Dat voelde als een overwinning. Het was spannend, maar ik was ook trots dat ik die stap durfde te zetten.”
Misvattingen en uitdagingen
Er bestaan veel misvattingen over seksualiteit bij mensen met een beperking. “Sommige mensen denken dat het fysiek niet kan of dat we er geen behoefte aan hebben. Dat klopt niet. Iedereen heeft behoefte aan intimiteit, alleen ziet dat er voor iedereen anders uit.” Een ander pijnlijk vooroordeel is dat mensen met een beperking alleen relaties kunnen hebben met anderen die ook een beperking hebben. “Dat wekt de indruk dat mensen zonder lichamelijke beperking nooit een liefdesrelatie aan zouden gaan met iemand zoals ik. Dit heeft een grote impact gehad op mijn zelfbeeld.”
Daarnaast zijn er ook praktische uitdagingen. Het bespreken van seksuele behoeften met zorgverleners is vaak ongemakkelijk. “Een keer liet ik de batterij van mijn vibrator vallen en moest ik uitleggen waar die voor was. Dat was even ongemakkelijk.” Uit onderzoek van Rutgers blijkt dat er in de zorg ook veel handelingsverlegenheid is rondom seksualiteit. Met als gevolg hiervan, dat seksualiteit onvoldoende besproken wordt.
Toegankelijkheid en privacy
Toegankelijkheid speelt een grote rol in Lukas' ervaringen. Zo heeft ze bijvoorbeeld wekenlang moeten vechten voor een tweepersoonsbed in haar nieuwe woning. “Mensen vroegen steeds waarom ik dat nodig had als ik geen partner had. Het voelde alsof ik me constant moest verantwoorden.” Ook privacy is niet vanzelfsprekend. “Als ik tijd voor mezelf wil, moet ik dat echt organiseren. Dat is niet zo simpel als even de deur dichtdoen.”
Seksualiteit als iets positiefs
Ondanks de uitdagingen benadrukt Luka ook de positieve kanten van seksualiteit en intimiteit. “Er is zoveel mogelijk, maar je moet er soms wel voor vechten. Ik ben er trots op dat ik mijn wensen heb leren aangeven en dat ik open durf te zijn over mijn behoeften. Dat voelt als een enorme stap vooruit.” Voor mensen die zich herkennen in Lukas verhaal heeft ze nog een belangrijke boodschap: “Je bent niet alleen in je struggle. Praat erover, met je zorgverleners, vrienden of een therapeut. Wees niet bang om voor jezelf op te komen. Jij hebt net zo goed recht op het ervaren van seksuele vrijheid als ieder ander.”
Wat kan de maatschappij doen?
Taboes doorbreken is de eerste stap naar gelijkwaardigheid. “Er is meer representatie nodig op het gebied van positieve verhalen. Nu zie je vaak alleen zielige, eenzame verhalen. Dat doet geen recht aan hoe divers en mooi seksualiteit voor mensen met een beperking kan zijn.” Luka pleit voor openheid en minder stereotypering. “Stop met denken dat wij geen seksuele behoeftes hebben. Onze lichamen werken misschien anders, maar onze verlangens zijn net zo aanwezig.”
Lukas' verhaal is een oproep tot openheid en begrip. Seksuele vrijheid is geen privilege, maar een recht. Laten we samen bouwen aan een wereld waarin seksuele vrijheid voor iedereen vanzelfsprekend is. Zoals Luka zegt: “Er is zoveel meer mogelijk dan je denkt.”
