Start een gesprek met BO Diversity
Vul het verhaal in — zo krijgen wij een goed beeld van hoe wij jou kunnen helpen!
4 x termen die iets zeggen over de kijk op seksuele intimidatie
In 2022 gaf 1 op de 8 Nederlanders van 16 jaar of ouder aan in de afgelopen twaalf maanden seksueel grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt. En meer dan de helft van de jonge vrouwen (52%) was naar eigen zeggen afgelopen jaar slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Seksuele intimidatie is een pandemie die, sinds we als mensen op deze aarde rondlopen, al aan de hand is. Maar voordat we het kunnen oplossen, moeten we eerst begrijpen welke sociale systemen er aan ten grondslag liggen. Hieronder vier keer, vier systemen blootgelegd zodat jij oom Henk aan de koffietafel eens even kan vertellen hoe het zit.
1: VICTIM BLAMING
Bij victim blaming krijgt een slachtoffer te horen dat diegene zelf schuld heeft aan het incident wat is voorgevallen. Bij intimiderende incidenten tijdens het uitgaansleven komt victim blaming vaak voor. De reacties komen van zowel omstanders, als vrienden, als onbekenden. Bijvoorbeeld: ‘Waarom heb je je dan ook zo gekleed? Dan vraag je er wel een beetje om.’ Dit soort reacties zorgen voor het in stand houden van het probleem. De verantwoordelijkheid wordt namelijk bij het slachtoffer gelegd, en het intimiderende gedrag van de pleger wordt gebagatelliseerd. Dit creëert een vicieuze cirkel: het slachtoffer gaat zichzelf sneller de schuld geven, en de pleger gaat het gedrag als normaal beschouwen en het hierdoor sneller herhalen.
Naast dat omstanders en slachtoffers de ernst van de zaak zelf (vaak) bagatelliseren en de schuld verschuiven, doen plegers dit ook. De plegers praten het gedrag goed door het ontkennen van de schade en het slachtofferschap. Dit wordt in de criminologie gezien als 2 van de 5 neutralisatietechnieken. Het ontkennen van het slachtofferschap houdt in dat de pleger de schuld bij het slachtoffer legt. Deze vorm van victim blaming is vaak gebaseerd op de sociale normen en genderrollen. Zo vindt er namelijk bij het verschuiven van de schuld vaak een vorm van slut shaming plaats. Slut shaming is het bekritiseren van vrouwen/meisjes op hun (openlijke) seksualiteit. Hierbij worden hun gedrag, houding en/of kleding als sletterig ervaren, en zouden ze daarmee seksuele handelingen uitlokken. Plegers geven daarnaast aan dat ze het gedrag tonen uit respect en vanuit de overtuiging dat de vrouw het op prijs stelt. Dit valt allebei onder het ontkennen van schade. Met deze gedachten ontkent de pleger de schade die zijn gedrag bij het slachtoffer aanricht.
2: MALE-ENTITLEMENT
Seksuele intimidatie heeft te maken met het uitdragen van mannelijkheid, en dan vooral in groepsverband. We zien dat mannen in dit soort omgevingen sneller het gevoel hebben dat ze iets moeten bewijzen. Het gaat dan op dat moment om machtsrelaties. Hoewel een man misschien niet letterlijk denkt: ‘Ik heb het recht om jou op een seksueel intimiderende manier aan te spreken’, is het wel een onderliggende of onbewuste gedachte. Male-entitlement gaat over de overtuiging van een man dat hij het recht heeft op bepaalde dingen zoals seks, omdat hij nou eenmaal van het mannelijke geslacht is. Als er vervolgens een afwijzing komt, dan zal de dader hier mogelijk boos op reageren gezien hij in de veronderstelling is dat het zijn recht is.
‘Ik liep in het park en een man riep naar mij “heee meisje ziet er goed uit hoor”, ik riep ‘’nou hoeft niet hoor’’ en toen zei hij ‘’nou dan ben je een vuile kanker hoer.’’ - Melding www.initmideermijniet.nl | 21-04-2023
Dit voorrecht wordt gevoed door de genderrollen die we presenteren in de maatschappij, in de media en in de opvoeding. Vooral mannen die in transitie gaan of zitten erkennen dit mannelijke privilege. Zij spreken regelmatig over hoe zij als vrouw minder serieus werden genomen en zich meer zorgen moesten maken over hun veiligheid. In het leven van een (cisgender) man zijn dit, over het algemeen, zorgeloze onderwerpen.
3: HETERONORMATIVITEIT
Wanneer men over heteronormativiteit praat, gaat het over sociale structuren waarin heteroseksualiteit als standaard - norm - wordt beschouwd. Het gaat dan niet enkel over heteroseksuele relaties, maar om het gehele systeem daaromheen. De traditionele gendernormen zijn opgebouwd vanuit een heteroseksueel geloof. Het geloof dat er twee tegenovergestelde genders zijn met allebei hun eigen sociale rol: de man en de vrouw. Het zorgt voor een stigmatisering van mensen die niet voldoen aan deze normen. Dit heeft een direct verband met seksuele intimidatie en homofobie. Omdat de oorzaak van geweld tegen vrouwen en geweld tegen LHBTIQ+ers gelinkt zijn aan elkaar, is het van belang dat, wanneer je je uitspreekt tegen straatintimidatie, je beide groepen benoemd en beschermd.
Ik zette mijn vriendin af omdat zij naar de kapper ging en gaf haar in de auto een kus. Toen zij uitstapte, liep een man langs die homofobe dingen naar haar riep, waaronder dat we kinderen verkrachten. - Melding www.initmideermijniet.nl | 03-12-2023
4: INTERSECTIONALITEIT
Intersectionaliteit gaat om kruispuntdenken. Een persoon heeft meerdere identiteitsaspecten waar diegene op gediscrimineerd of geprivilegieerd wordt. Iemand kan vrouw zijn en zwart. En lesbisch. En een alleenstaande moeder. En ook nog slechtziend. Heb je het plaatje? Voeg er dan ook nog aan toe dat ze rijk is, erg rijk. Opeens is het plaatje anders. Want iemand die rijk is, neemt een geheel andere positie in de maatschappij in dan iemand die minder welvarend is, ook al leiden ze verder exact hetzelfde leven. Dat is, in een notendop, intersectionaliteit. Ingewikkeld? Binnen de context van seksuele intimidatie zien we bijvoorbeeld dat biseksuele vrouwen het vaakst worden geïntimideerd. Doordat ze vrouw zijn en biseksueel ontstaat het idee dat deze mensen hyperseksueel zijn en dat dit valse idee een uitnodiging is voor seksuele intimidatie.
Voor mensen die in het dagelijks leven te maken hebben met discriminatie en de machtsposities van anderen, is intersectionaliteit waarschijnlijk niet zo moeilijk te begrijpen: ze ervaren het al. Ingewikkeld is het voor mensen die een comfortabele plek op de diverse assen hebben. Bij hen beïnvloeden de assen elkaar op een positieve manier. Dit kun je vergelijken met de wind; wind mee merk je minder snel op dan wind tegen. Sterker nog, bij wind mee kan je zelfs denken dat het niet waait.
Maak jij straatintimidatie mee of zie je het gebeuren? Je kan hier een melding van maken op ons straatintimidatie meldpunt www.intimideermijniet.nl. Dankzij dit meldpunt maken we inzichtelijk wat, waar, door wie, wanneer en hoe straatintimidatie ontstaat.
Stay safe,
X BO
